Morfoloji ve sözcük bilgisi (kelime bilgisi) dilbilimde önemli iki alandır ve aralarında güçlü bir ilişki vardır. Bu iki kavramı kısaca şöyle açıklayabiliriz:

1. Morfoloji (Biçimbilim):

Morfoloji, kelimelerin yapısını inceleyen dilbilim dalıdır. Bir kelimenin nasıl oluştuğu, kök, ek, gövde gibi unsurların nasıl bir araya geldiğiyle ilgilenir. Türkçe gibi eklemeli dillerde morfoloji özellikle önemlidir, çünkü ekler (zaman, kişi, çoğul ekleri gibi) kelimelerin anlamlarını değiştirebilir ya da yeni kelimeler türetebilir. Morfoloji şu sorulara cevap arar:

• Bir kelimenin kökü nedir?
• Hangi ekler kullanılmıştır?
• Bu ekler kelimenin anlamını nasıl değiştirmiştir?

Örnek: “Gidiyor” kelimesini ele alalım.

• “Git-“: Kök
• “-iyor”: Şimdiki zaman eki

2. Sözcük Bilgisi (Kelime Bilgisi/Vokabüler):

Sözcük bilgisi, bir dildeki kelimelerin anlamlarını, kullanım yerlerini, farklı bağlamlardaki işlevlerini inceleyen alandır. Kelimelerin anlamlarını, anlam ilişkilerini (eş anlamlılık, zıt anlamlılık gibi), deyimleri ve terimleri de kapsar. Kelimelerin anlamı zamanla değişebilir veya farklı bağlamlarda çeşitli anlamlar kazanabilir.

Örnek: “Gitmek” kelimesi bir eylem belirtir. Ancak farklı bağlamlarda kullanıldığında soyut anlamlar da kazanabilir (örneğin, “işler kötüye gidiyor”).

Morfoloji ve Sözcük Bilgisi Arasındaki İlişki:

• Morfoloji, kelimelerin iç yapısına odaklanırken, sözcük bilgisi bu kelimelerin anlamlarına ve kullanımlarına odaklanır.
• Morfolojik yapı, bir kelimenin anlamını doğrudan etkiler. Örneğin, bir köke eklenen ekler kelimenin anlamını genişletebilir veya değiştirebilir.
• Sözcük bilgisi ise bu morfolojik yapıları anlamlandırarak, dil kullanıcılarının kelimeleri nasıl doğru bağlamda kullanabileceğini öğretir.

Kısaca, morfoloji kelimenin yapısıyla ilgilenirken, sözcük bilgisi kelimenin anlamıyla ve kullanım biçimiyle ilgilenir.